Τα στρατεύματα του Ισραήλ οχυρώνουν έναν στρατηγικό διάδρομο που χωρίζει τη Γάζα στα δύο, κατασκευάζοντας βάσεις, καταλαμβάνοντας δομές πολιτών και ισοπεδώνοντας σπίτια, σύμφωνα με δορυφορικές εικόνες και άλλα οπτικά στοιχεία – μια προσπάθεια που στρατιωτικοί αναλυτές και Ισραηλινοί εμπειρογνώμονες λένε ότι αποτελεί μέρος ενός σχεδίου μεγάλης κλίμακας για την αναδιαμόρφωση της Λωρίδας και την εδραίωση της ισραηλινής στρατιωτικής παρουσίας εκεί.
Ο διάδρομος Netzarim, όπως ονομάζεται, είναι ένας δρόμος μήκους τεσσάρων μιλίων ακριβώς νότια της πόλης της Γάζας, που εκτείνεται από ανατολικά προς δυτικά, από τα ισραηλινά σύνορα μέχρι τη Μεσόγειο Θάλασσα.
Η Χαμάς έχει καταστήσει την αποχώρηση του Ισραήλ από την περιοχή κεντρικό αίτημα στις διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός.
Μια παρατεταμένη περίοδος στρατιωτικής κατοχής φαίνεται όλο και πιο πιθανή, εκτιμούν στρατιωτικοί αναλυτές, ελλείψει άλλων σχεδίων για τη διακυβέρνηση της μεταπολεμικής Γάζας
Αλλά ακόμη και ενώ οι συνομιλίες συνεχίζονται τους τελευταίους δύο μήνες, οι ισραηλινές δυνάμεις συνεχίζουν να σκάβουν.
Τρεις προωθημένες επιχειρησιακές βάσεις έχουν δημιουργηθεί στο διάδρομο από τον Μάρτιο, όπως δείχνουν οι δορυφορικές εικόνες που εξέτασε η Washington Post, παρέχοντας ενδείξεις για τα σχέδια του Ισραήλ.
Στη θάλασσα, ο δρόμος συναντά ένα νέο σημείο εκφόρτωσης επτά στρεμμάτων για μια πλωτή προβλήτα, ένα αμερικανικό σχέδιο για να φέρει περισσότερη βοήθεια στη Γάζα.
Θα γυρίσουμε στο 1967;
Το Ισραήλ επιμένει ότι δεν σκοπεύει να ανακαταλάβει μόνιμα τη Γάζα, την οποία τα στρατεύματά του έλεγχαν επί 38 χρόνια μέχρι να αποσυρθούν το 2005. Αλλά η κατασκευή δρόμων, φυλακίων και «νεκρών ζωνών» τους τελευταίους μήνες δείχνει ότι ο ρόλος του ισραηλινού στρατού θα διευρυνθεί, καθώς τα εναλλακτικά οράματα για τη μεταπολεμική Γάζα παραπαίουν.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει δημοσιοποιήσει λίγα συγκεκριμένα σχέδια για την «επόμενη μέρα» – πηγή απογοήτευσης για τους στρατηγούς του και για την Ουάσιγκτον – αλλά έχει επανειλημμένα ορκιστεί να διατηρήσει «επ’ αόριστον» τον έλεγχο ασφαλείας του θύλακα. Εκτός από τη διεξαγωγή μελλοντικών επιδρομών από το εξωτερικό, τα ισραηλινά στρατεύματα μπορεί να χρειαστεί να «βρίσκονται μέσα» στη Γάζα για να διασφαλίσουν την αποστρατιωτικοποίηση της Χαμάς, δήλωσε ο Νετανιάχου σε συνέντευξη στο podcast νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.
Επιπλέον, ο έλεγχος του διαδρόμου δίνει στον ισραηλινό στρατό πολύτιμη ευελιξία, επιτρέποντας την ταχεία ανάπτυξη στρατευμάτων σε ολόκληρο τον παλαιστινιακό θύλακα. Παρέχει επίσης στις Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας τη δυνατότητα να διατηρούν τον έλεγχο της ροής της βοήθειας και της μετακίνησης των εκτοπισμένων Παλαιστινίων, η οποία, όπως λέει, είναι απαραίτητη για να αποτρέψει την ανασύνταξη των μαχητών της Χαμάς.
Δημιουργούν «νεκρή ζώνη» καταστρέφοντας κτίρια
Τουλάχιστον 750 κτίρια έχουν καταστραφεί σε αυτό που φαίνεται να είναι μια συστηματική προσπάθεια να δημιουργηθεί μια «νεκρή ζώνη», η οποία εκτείνεται τουλάχιστον 500 μέτρα σε κάθε πλευρά του δρόμου, σύμφωνα με μια ανάλυση του Adi Ben-Nun του Εβραϊκού Πανεπιστημίου, ειδικού σε γεωγραφικά δεδομένα. Άλλα 250 κτίρια έχουν ισοπεδωθεί στην περιοχή της αμερικανικής προβλήτας, είπε.
Οι IDF αρνήθηκαν να σχολιάσουν την εκκαθάριση των κτιρίων γύρω από τον διάδρομο, λέγοντας ότι δεν μπορούν να απαντήσουν σε επιχειρησιακές ερωτήσεις κατά τη διάρκεια ενός πολέμου που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες λένε ότι αποτελεί μέρος μιας μεγάλης κλίμακας μακροπρόθεσμης αναδιαμόρφωσης της γεωγραφίας της Γάζας, που παραπέμπει σε παλαιότερα ισραηλινά σχέδια για τον τεμαχισμό της σε ευκολότερα ελεγχόμενα καντόνια.
«Αυτό που χρειαζόμαστε είναι πλήρης επιχειρησιακή ελευθερία για τις IDF παντού στη Γάζα», δήλωσε ο Amir Avivi, έφεδρος ταξίαρχος και πρώην αναπληρωτής διοικητής της Μεραρχίας Γάζας των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων.
Ο διάδρομος Netzarim πήρε το όνομά του από έναν ισραηλινό οικισμό που βρισκόταν στην παράκτια διαδρομή – το δεύτερο «δάχτυλο» της στρατηγικής των «πέντε δαχτύλων» του τότε Ισραηλινού πρωθυπουργού Αριέλ Σαρόν, η οποία προέβλεπε τη διαίρεση της Γάζας σε τμήματα, όλα υπό ισραηλινό έλεγχο ασφαλείας. Το σχέδιο εφαρμόστηκε μόνο εν μέρει, πριν ο Σαρόν – κάποτε υπέρμαχος των οικισμών – διατάξει την ισραηλινή αποχώρηση από τη Γάζα το 2005.
Στόχος να κόψουν την Λωρίδα της Γάζας στα δύο
«Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το Ισραήλ επέστρεψε και καθιέρωσε αυτό το νέο διάδρομο», δήλωσε ο αντισυνταγματάρχης Jonathan Conricus, συνεργάτης στο Ίδρυμα για την Άμυνα των Δημοκρατιών και πρώην εκπρόσωπος των IDF. «Το έδαφος είναι το πιο ευνοϊκό εκεί και ταιριάζει στους στρατιωτικούς σκοπούς».
Ο άξονας Netzarim ήταν από τους πρώτους στόχους των ισραηλινών στρατευμάτων μετά την εισβολή τους στη Γάζα ως απάντηση στην επίθεση υπό την ηγεσία της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, για να διασπάσουν τη Λωρίδα στα δύο.
Μέχρι τις 6 Νοεμβρίου, τα στρατεύματα είχαν κόψει μια ανεπίσημη, ελικοειδή διαδρομή προς τη θάλασσα, που επέτρεπε στα τεθωρακισμένα οχήματα να φτάσουν στην οδό αλ Ρασίντ, μια σημαντική οδική αρτηρία από βορρά προς νότο, η οποία εκτείνεται κατά μήκος της ακτής της Γάζας.
Τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο, τα ισραηλινά στρατεύματα επισημοποίησαν τον διάδρομο, κατασκευάζοντας έναν δρόμο μερικές εκατοντάδες μέτρα νοτιότερα. Το τελευταίο τμήμα του δρόμου, που βρίσκεται πιο κοντά στην ακτή, ολοκληρώθηκε μεταξύ 5 και 9 Μαρτίου.
Οι IDF λένε ότι ο δρόμος επιτρέπει στα στρατιωτικά οχήματα να ταξιδεύουν από τη μία πλευρά της Λωρίδας, μέσα σε μόλις επτά λεπτά, στην άλλη, δίνοντας στους στρατιώτες γρήγορη και ανεμπόδιστη πρόσβαση στη βόρεια και κεντρική Γάζα. Χρησιμοποιήθηκε ως βάση επιχειρήσεων για τις πρόσφατες επιθέσεις των IDF στο Zeitoun, στη βόρεια Γάζα, δήλωσε ένας Ισραηλινός στρατιωτικός αξιωματούχος.
Καθώς η Χαμάς επιστρέφει στις βόρειες περιοχές που έχουν ήδη εκκαθαριστεί από τις IDF, η στρατιωτική κατοχή – κάποτε μια αδιανόητη πρόταση στο Ισραήλ – συζητείται τώρα ανοιχτά
Ένα μέρος των υποδομών των IDF κατά μήκος του διαδρόμου Netzarim
Διχοτομούν τους μοναδικούς μεγάλους δρόμους βορρά – νότου
Ο διάδρομος διχοτομεί τους δύο μοναδικούς μεγάλους δρόμους βορρά-νότου της Γάζας – την οδό Salah al-Din, στο κέντρο της περιοχής και την οδό al-Rashid κατά μήκος της ακτής. Οι IDF άρχισαν να κατασκευάζουν προωθημένες επιχειρησιακές βάσεις και στα δύο σημεία στις αρχές Μαρτίου.
Οι βάσεις προσφέρουν ενδείξεις ότι οι IDF θα μπορούσαν κάποια στιγμή να προετοιμάζονται για μια ελεγχόμενη επιστροφή αμάχων στο βορρά. Δίπλα και στις δύο βάσεις, στους δρόμους που οδηγούν βόρεια, υπάρχουν κατασκευές που μοιάζουν με «μακριούς παράλληλους διαδρόμους εισαγωγής» που οδηγούν σε ένα κεντρικό συγκρότημα, δήλωσε ο Sean O’Connor, επικεφαλής αναλυτής δορυφορικών εικόνων στην εταιρεία ασφαλείας Janes.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πει ότι οι κάτοικοι της Γάζας, που κατέφυγαν στη Ράφα και σε άλλα σημεία νότια, θα πρέπει να τους επιτραπεί να επιστρέψουν στα σπίτια τους στο βορρά – οι εμπειρογνώμονες των Ηνωμένων Εθνών έχουν πει ότι ο αποκλεισμός τους θα μπορούσε να ισοδυναμεί με «βίαιη μεταφορά» του πληθυσμού, ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.
«Καλώς ήρθατε στη βάση Netzarim»
Η προωθημένη επιχειρησιακή βάση στην οδό al-Rashid βρίσκεται δίπλα σε μια προβλήτα που κατασκευάστηκε στα μέσα Μαρτίου για να παραλάβει βοήθεια προς διανομή από τη φιλανθρωπική οργάνωση «World Central Kitchen».
Η πλωτή προβλήτα των ΗΠΑ αναμένεται να βρίσκεται στην ίδια περιοχή, με τα στρατεύματα των IDF να παρέχουν ασφάλεια για τις αποστολές μέσω θαλάσσης.
«Καλώς ήρθατε στη βάση Netzarim», γράφει το μπλε γκράφιτι στα τσιμεντένια εμπόδια έξω από αυτήν, σύμφωνα με μια φωτογραφία που εντοπίστηκε από την Post.
«Είναι το μόνο μέρος στη Γάζα που είναι φωτισμένο», ανέφερε μια 29χρονη γυναίκα που ζει ακριβώς νότια της βάσης. «Συνήθως πηγαίνουν σε μια περιοχή και μετά φεύγουν», είπε για τα ισραηλινά στρατεύματα, προσθέτοντας ότι στο Netzarim φαίνεται ότι θα μείνουν.
«Το Ισραήλ θέλει να ελέγχει και τη ροή της βοήθειας»
Το γεγονός ότι η προβλήτα προσγειώνεται στο τέλος του ελεγχόμενου από τον ισραηλινό στρατό διαδρόμου «υποδηλώνει ότι οι IDF θέλουν να ελέγχουν τη ροή της βοήθειας», τόνισε ο Michael Horowitz, επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών της «Le Beck International». Ο διάδρομος συνδέεται επίσης με την «Πύλη 96», ένα νέο σημείο πρόσβασης στα σύνορα του Ισραήλ με την κεντρική Γάζα που άνοιξε πρόσφατα για τα φορτηγά με βοήθεια, σύμφωνα με τον στρατιωτικό αξιωματούχο.
«Περιμένεις τρεις με τέσσερις ώρες, μπορεί να σε στείλουν πίσω, μπορεί να σε συλλάβουν», ανέφερε ο Mohammed Abu Mughaisib, αναπληρωτής ιατρικός συντονιστής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, σχετικά με τα φορτηγά βοήθειας που προσπαθούν να διασχίσουν τον διάδρομο.
Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν δηλώσει ότι η επανειλημμένη άρνηση του Ισραήλ να επιτρέψει την πρόσβαση των ανθρωπιστικών αυτοκινητοπομπών στο βορρά έχει μεγεθύνει την κρίση πείνας εκεί, που περιγράφεται από τον επικεφαλής του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος ως «πλήρης λιμός».
Αξιοποίηση του διαδρόμου
Το Ισραήλ έχει δηλώσει ότι μπορεί να είναι πρόθυμο να αποσυρθεί από τον διάδρομο βραχυπρόθεσμα. Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, στην οποία συμφώνησε η Χαμάς την περασμένη εβδομάδα, προβλέπει σταδιακή αποχώρηση από την περιοχή.
Την 22η ημέρα, οι IDF πρέπει να αποσυρθούν πλήρως από την περιοχή του διαδρόμου Netzarim και «να διαλύσουν στρατιωτικές τοποθεσίες και εγκαταστάσεις», αναφέρει.
Αλλά οι IDF είναι πιθανό να έχουν λάβει διαβεβαιώσεις ότι θα μπορούσαν να επιστρέψουν στο Netzarim, ακόμη και αν αναγκαστούν να φύγουν για λίγους μήνες κατά τη διάρκεια μιας εκεχειρίας. Η κατασκευή πολλαπλών φυλακίων, δρόμων και η εκτεταμένη εκκαθάριση υποδηλώνουν ότι αυτό μπορεί να γίνει μόνιμο, σύμφωνα με αναλυτές.
Έρχεται παρατεταμένη στρατιωτική κατοχή;
Μια παρατεταμένη περίοδος στρατιωτικής κατοχής φαίνεται όλο και πιο πιθανή, εκτιμούν στρατιωτικοί αναλυτές, ελλείψει άλλων σχεδίων για τη διακυβέρνηση της μεταπολεμικής Γάζας. Το Ισραήλ έχει αντιταχθεί σε μια πρόταση των ΗΠΑ για επιστροφή της Παλαιστινιακής Αρχής και φαίνεται να υπάρχει μικρή περιφερειακή αποδοχή για τις αραβικές δυνάμεις ασφαλείας.
Μια μακροχρόνια παρουσία ισραηλινών στρατευμάτων θα ήταν εξαιρετικά αντιδημοφιλής στη Γάζα, με τον διάδρομο να αποτελεί ήδη αλεξικέραυνο επιθέσεων. Η Χαμάς και άλλες μαχητικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της Παλαιστινιακής Ισλαμικής Τζιχάντ και των Ταξιαρχιών των Μαρτύρων του Αλ Ακσά, έχουν εξαπολύσει περισσότερες από μισή ντουζίνα επιθέσεις με ρουκέτες και όλμους κατά των ισραηλινών στρατευμάτων στο διάδρομο, την τελευταία εβδομάδα.
Ωστόσο, καθώς η Χαμάς επιστρέφει στις βόρειες περιοχές που έχουν ήδη εκκαθαριστεί από τις IDF, η στρατιωτική κατοχή – κάποτε μια αδιανόητη πρόταση στο Ισραήλ – συζητείται τώρα ανοιχτά.